«Χιονοστιβάδα» πανεπιστημιακών κατά του νέου νομοσχεδίου για τα ΑΕΙ

Του Μιχάλη Χατζηκωνσταντίνου
[email protected]

Μορφή χιονοστιβάδας λαμβάνουν πλέον οι αντιδράσεις της πανεπιστημιακής κοινότητας στο νομοσχέδιο που προωθεί η υπουργός Παιδείας, Νίκη Κεραμέως, για την τριτοβάθμια εκπαίδευση με τις Συγκλήτους αλλά και τους προϊσταμένους των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών να εκφράζουν δημοσίως τη διαφωνία τους με τις βασικότερες διατάξεις του.

Στο επίκεντρο της κριτικής βρίσκεται το «συγκεντρωτικό» και «αναποτελεσματικό», όπως καταγγέλλεται, μοντέλο διοίκησης του υπό διαβούλευση νομοσχεδίου και το οποίο σε πολλούς πανεπιστημιακούς φέρνει στη μνήμη τον νόμο-Διαμαντοπούλου που τελικά αποδείχτηκε ανεφάρμοστος στην πράξη. Σε αυτό το πλαίσιο αντιδράσεις για τα νέα Συμβούλια Διοίκησης έχουν εκφραστεί ήδη από τη Σύγκλητο του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (ΕΜΠ), του Παντείου Πανεπιστημίου, του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΟΠΑ), του Πανεπιστημίου Κρήτης, του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών και του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.

Μετσόβιο: Αποσπά την κεφαλή από το σώμα

Η Σύγκλητος του ΕΜΠ χαρακτήρισε το Συμβούλιο Διοίκησης που προωθεί το νομοσχέδιο «μια υπερ-εκτελεστική θεσμική οντότητα, με υπέρογκη ύλη ενασχόλησης, σε βάρος του ρόλου χάραξης στρατηγικής ανάπτυξης και εξωστρέφειας». «Σε συνδυασμό με αυτό, η συμμετοχή μεγάλου αριθμού εξωτερικών συμβούλων, που δεν μπορεί να έχουν ζωντανό ενδιαφέρον για τα άμεσα προβλήματα του κάθε Α.Ε.Ι., αποσπά την κεφαλή από το σώμα προσφέροντας έδαφος για αναποτελεσματικές διαχειριστικές επιλογές και ατελέσφορη διοίκηση» ανέφερε. 

Πάντειο: Ένα πανεπιστήμιο κλειστό και αφιλόξενο

Από την πλευρά της η σύγκλητος του Παντείου κατήγγειλε ότι το νομοσχέδιο «περιγράφει ένα Πανεπιστήμιο κλειστό και αφιλόξενο για τους/τις νέους/νέες επιστήμονες». Χαρακτήρισε δε «θεμελιώδες πρόβλημα το νέο υπερσυγκεντρωτικό σύστημα Διοίκησης που δίνει υπερεξουσίες στον/την Πρύτανι, περιθωριοποιεί τους Αντιπρυτάνεις και μεταφέρει ενισχυμένες αρμοδιότητες σε ένα ολιγομελές όργανο, το Συμβούλιο Διοίκησης, το οποίο δεν έχει νομιμοποιηθεί στο σύνολό του από την ακαδημαϊκή κοινότητα».

Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών: Έντονες επιφυλάξεις για το Συμβούλιο Διοίκησης

Συγκριτικά ηπιότερη κριτική άσκησε το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών το οποίο έκανε μεν λόγο και για θετικές διατάξεις αλλά εξέφρασε έντονες επιφυλάξεις σχετικά με το Συμβούλιο Διοίκησης. «Εντοπίζονται προβλήματα στο επίπεδο της συγκρότησής του, καθώς και σε εκείνο των αρμοδιοτήτων του, εγείροντας εν τέλει  ερωτήματα ως προς την αποτελεσματικότητά του» επισήμανε η Σύγκλητος του ΟΠΑ. 

Γεωπονικό Πανεπιστήμιο: Ασφυκτικό καθεστώς λειτουργίας στα πανεπιστήμια

Σε πολύ οξύτερο τόνο η Σύγκλητος του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών χαρακτήρισε το νομοσχέδιο «υπερρυθμιστικό» και προειδοποίησε ως «αντί να οδηγεί σε μεταρρύθμιση, δημιουργεί ένα ασφυκτικό καθεστώς λειτουργίας στα Πανεπιστήμια». «Το νομοσχέδιο καταργεί στην πράξη το αυτοδιοίκητο των Πανεπιστημίων μέσω της πρόβλεψης του άρθρου 21 σύμφωνα με την οποία η ίδρυση, συγχώνευση και κατάργηση ακαδημαϊκής μονάδας πραγματοποιείται με προεδρικό διάταγμα χωρίς τη σύμφωνη γνώμη της Συγκλήτου» πρόσθεσε. 

Παιδαγωγικό ΑΠΘ: Δρομολογείται η ακύρωση του αυτοδιοίκητου

Από την πλευρά τους οι πανεπιστημιακοί του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) καταλόγισαν με ψήφισμά τους στο υπουργείο Παιδείας ότι «δρομολογεί την ακύρωση του αυτοδιοίκητου των πανεπιστημίων υπάγοντας το σύνολο της ακαδημαϊκής ζωής στα Συμβούλια Διοίκησης, τα οποία θα ορίζουν τους Πρυτάνεις, τους Εκτελεστικούς Διευθυντές και τους Κοσμήτορες». Κατήγγειλαν επίσης ότι το νομοσχέδιο «επιδιώκει συνολικά τη δημιουργία ενός πανεπιστημίου με θρυμματισμένες σπουδές, αποσυνδεδεμένες από σαφή επαγγελματικά δικαιώματα, συρρικνωμένες στις απαιτήσεις της οικονομικής συγκυρίας». 

Αντιδράσεις και από τους προϊσταμένους ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών

Σφοδρή κριτική στις προτεινόμενες ρυθμίσεις άσκησαν και οι προϊστάμενοι των βιβλιοθηκών των πανεπιστημίων της χώρας. Σε ανακοίνωσή τους καταγγέλλουν  «κατάργηση του πλαισίου λειτουργίας των βιβλιοθηκών» που «αγνοεί επιδεικτικά τον ρόλο τους τόσο στο εκπαιδευτικό όσο και στο ερευνητικό σκέλος της λειτουργίας των ιδρυμάτων τους». «Μια τέτοια ενέργεια δεν συμβαδίζει ούτε με την συμβολή των βιβλιοθηκών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση ούτε με τα παραδείγματα που επιχειρεί να μεταφέρει στο ελληνικό ακαδημαϊκό περιβάλλον. Σε όλον τον προηγμένο κόσμο, η βιβλιοθήκη αποτελεί την ψυχή του πανεπιστημίου και είναι έμπιστος αρωγός της αποστολής ενός εκπαιδευτικού ιδρύματος για τη γνώση, την καινοτομία και την κοινωνική συνοχή, και ζητούμε από την πολιτεία να αντιμετωπίζει τις βιβλιοθήκες μας ως τέτοιες» συμπλήρωσαν.  

«Επιχείρηση παροχής υπηρεσιών κατάρτισης»

Σε ανακοίνωσή του ο Ενιαίος Σύλλογος Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού (ΕΣΔΕΠ) του Διεθνούς Πανεπιστημίου της Ελλάδας ξεκαθάρισε ότι απορρίπτει στο σύνολό του το νομοσχέδιο χαρακτηρίζοντας μάλιστα παραπλανητικό τον τίτλο «Νέοι Ορίζοντες για τα ΑΕΙ». Οι διδάσκοντες και το ερευνητικό προσωπικό του ΔΙΠΑΕ ανέφεραν ότι το νομοσχέδιο όχι μόνο δεν απαντά στα αυξημένα προβλήματα της δημόσιας ανώτατης εκπαίδευσης αλλά αντιθέτως «την υπονομεύει περαιτέρω». Πρόσθεσαν δε ότι η συνολική λογική του νομοσχεδίου «επιχειρεί την μετατροπή του Πανεπιστημίου από χώρο ελεύθερης διακίνησης ιδεών και δημιουργίας ακαδημαϊκού και δημοκρατικού πνεύματος «σε επιχείρηση παροχής υπηρεσιών κατάρτισης προς φοιτητές-πελάτες και παροχής υπηρεσιών προς τρίτους προς εξασφάλιση εσόδων».